Przepisy prawa upadłościowego przewidują umorzenie długów w upadłości konsumenckiej bez planu spłaty. Sąd wyjątkowo umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.
Z uwagi na wyjątkowy charakter uprawnienia upadłego, przesłanki jego zastosowania należy interpretować ściśle, a wszelkie sytuacje wątpliwe w związku z tym interpretować na korzyść wierzycieli. Przyjmuje się więc, że brak możliwości regulowania przez upadłego „jakichkolwiek spłat” nie dotyczy sytuacji, gdy upadły może regulować wprawdzie niewielkie, ale regularne płatności na rzecz wierzycieli.
Niewątpliwie Sąd powinien w tym przypadku dokonać oceny braku możliwości dokonywania przez upadłego jakichkolwiek spłat jak np. wiek, choroba, niedołężność, upośledzenie z jednej strony ograniczają lub eliminują możliwości zarobkowe, a z drugiej strony zwiększają uzasadnione koszty życiowe.
Dotyczy to również kwestii oceny okresu niemożności upadłego do świadczenia, jeżeli bowiem w ocenie Sądu będzie miała ona charakter przejściowy/przemijający, Sąd powinien wcześniej dokonać np. warunkowego umorzenia wierzytelności.
Jeżeli przed wydaniem takiego postanowienia w postępowaniu zgromadzono fundusze masy upadłości, sąd dokonuje podziału funduszy masy upadłości między wierzycieli, którzy zgłosili uznane wierzytelności, a sam podział ma charakter planu spłaty wierzycieli uczestniczących w tym planie spłaty. Jednocześnie umarza zobowiązania upadłego niewykonane w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. Sam podział środków jest wykonywany przez syndyka.
Jeżeli jednak niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie ma charakteru trwałego, sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Instytucję tą stosuje się w takim przypadku pod warunkiem, że w terminie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli upadły ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli. Taki wniosek powinien być jednak poparty argumentami potwierdzającymi, że ustała dotychczasowa niezdolność upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. A więc Sąd powinien stwierdzić, że upadły jest zdolny do wykonywania spłat na rzecz wierzycieli. W takim przypadku Sąd uchyla wcześniejsze postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli i ustala plan spłaty wierzycieli.
W okresie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych, dotyczących jego majątku, które mogłyby pogorszyć jego sytuację majątkową. W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd, na wniosek upadłego, może jednak wyrazić zgodę na dokonanie czynności prawnej albo zatwierdzić jej dokonanie.
W okresie warunkowego umorzenia zobowiązań upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie ze swojej sytuacji majątkowej i zawodowej za poprzedni rok kalendarzowy, w którym musi wykazywać:
- osiągnięte przychody,
- nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za ostatni kwartał okresu sprawozdawczego, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (a więc np. w I kwartale 2022 r. chodzi o kwoty powyżej 6220,80 zł),
- swoje możliwości zarobkowe,
- wydatki potrzebne na swoje utrzymanie i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym potrzeby mieszkaniowe,
Do sprawozdania z umorzenie długów w upadłości konsumenckiej bez planu spłaty, upadły dołącza kopię złożonego rocznego zeznania podatkowego.
W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności powstałych przed ustaleniem planu spłaty wierzycieli, za wyjątkiem wierzytelności niepodlegających umorzeniu w postępowaniu upadłościowym.
W razie nienależytego wykonania przez upadłego ww. obowiązków sprawozdawczych, Sąd uchyla postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, tj. gdy upadły:
- nie złożył w terminie sprawozdania,
- w sprawozdaniu podał nieprawdziwe informacje, w szczególności zataił osiągnięte przychody lub nabyte składniki majątkowe,
- dokonał czynności prawnej bez uzyskania zgody sądu albo czynność ta nie została przez sąd zatwierdzona,
- ukrywał majątek lub czynność prawna upadłego została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.
- Sąd może jednak zaniechać wydania takiego postanowienie, jeżeli:
- uchybienie obowiązkom jest nieznaczne, lub
- zaniechanie uchylenia postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Potrzebujesz porady prawnej?
W razie uchylenia postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli zobowiązania upadłego nie podlegają umorzeniu.
Jeżeli upadły ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku jw., zobowiązania upadłego ulegają umorzeniu z upływem pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Nie dotyczy to oczywiście zobowiązań niepodlegających umorzeniu w postępowaniu upadłościowym.
W celu uniknięcia wątpliwości, na wniosek upadłego lub wierzyciela sąd wydaje postanowienie stwierdzające umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. W postanowieniu sąd wskazuje datę umorzenia zobowiązań upadłego.
W konsekwencji niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczących tak umorzonych wierzytelności upadłego.
Jeśli masz pytania dotyczące powyższego wpisu, to napisz do nas lub umów się na poradę prawną.